 |
Sigmund Freud: Musa ve Tektanrıcılık – Tarihsel Travma ve Kolektif Nevroz |
Sigmund Freud'un son büyük eseri "Musa ve Tektanrıcılık" (1939), yazarın psikanalitik teorisini tarihe uyguladığı en radikal denemesidir. Freud, geleneksel Yahudi anlatılarına meydan okuyarak, Musa'nın aslında bir Mısırlı olduğu ve tektanrıcılığı (monoteizmi) Mısır'daki firavun Akhenaton'un güneş tanrısı Aton'a tapınma inancından Yahudilere taşıdığı hipotezini ileri sürer.
Freud'a göre, Musa, Yahudileri Mısırdan çıkardıktan sonra, kendi halkı tarafından bir isyan sırasında öldürülmüştür. Bu vahşi eylem, tıpkı Totem ve Tabu'daki baba cinayetine benzer şekilde, Yahudi halkının kolektif bilinçdışında bastırılmış derin bir suçluluk duygusu yaratmıştır. Bu bastırılmış suçluluk duygusu, nesiller boyu aktarılarak, Yahudi dininin katı ahlaki yapısını, üstün etik değerlerini ve 'seçilmiş halk' olma düşüncesini şekillendirmiştir; bu, bir nevi kolektif nevrozun dini bir formasyonudur.
Freud, dinin gücünün maddi gerçekliğe değil, tarihsel bir travmanın (Musa'nın öldürülmesi) hatırasının bastırılmasına dayandığını öne sürer. Bu eser, psikanalizin bireyden toplumsal dinamiklere ve dinlerin felsefi kökenlerine nasıl aktarılabileceğini göstermesi açısından kritik öneme sahiptir. Kitap, yayımlandığı dönemde hem Yahudi hem de psikanaliz çevrelerinde büyük tartışmalara ve öfkeye neden olmuştur.
Ana Temalar: Tarihsel Travmanın Aktarımı, Kolektif Nevroz, Dinlerin Kökeni (Psikanalitik), Bastırılmış Suçluluk Duygusu, Musa'nın Mısırlı Kimliği, Tektanrıcılığın Mısır Kökeni (Akhenaton), Totem ve Tabu'ya Atıflar.